Sosyal medya ve internet kullanımının yaygınlaşmasıyla birlikte, nefret söylemi, hakaret ve tehdit gibi yasa dışı paylaşımlar da artmaktadır. Bu tür paylaşımlar, hem mağdurlar üzerinde olumsuz bir etki yaratmakta hem de toplumda kutuplaşmaya yol açmaktadır. Bu blog yazısında, nefret söylemi, hakaret ve tehdit gibi yasa dışı paylaşımların yasal sürecinin nasıl işlediğini, delillerin nasıl toplandığını, bu konudaki en çok sorulan sorulara cevapları ve bazı ek bilgileri inceleyeceğiz.

Yasal Süreç:

1. Başvuru:

Mağdur, yasa dışı paylaşımı yapan kişi hakkında Cumhuriyet Savcılığına veya kolluk kuvvetlerine şikayette bulunabilir. Şikayetin dilekçe ile yapılması ve delillerin sunulması faydalı olacaktır. Hakaret, tehdit suçlarında şikayet süresi 6 aydır. 6 aydan sonra şikayet hakkı düşmektedir.

2. Soruşturma:

Savcılık veya kolluk kuvvetleri, şikayeti inceleyerek soruşturma başlatır. Bu soruşturma kapsamında, deliller toplanır, tanık ifadeleri alınır ve bilirkişi incelemesi yapılabilir.

3. İddianame:

Soruşturma sonucunda, deliller yeterliyse savcılık tarafından iddianame düzenlenir ve dava mahkemeye taşınır. İddianamede, suçun unsurları ve deliller detaylı bir şekilde yer alır.

4. Duruşma:

Mahkemede, deliller, tanık ifadeleri ve bilirkişi raporu değerlendirilir ve sanığın savunması alınır. Mahkeme, sanığın suçlu olduğuna kanaat getirirse ceza verir. Cezanın miktarı, suçun işleniş şekline, mağdurun durumuna ve sanığın siciline göre belirlenir.

Deliller:

Yasa dışı paylaşımın yapıldığı platformdaki ekran görüntüleri, paylaşıma ilişkin linkler, tanık ifadeleri, sanığın dijital cihazlarında yapılan incelemeler ve bilirkişi raporu delil olarak kullanılabilir. Sosyal medya platformlarının kayıtları da delil olarak kullanılabilir.

En Çok Sorulan Sorular:

1. Nefret söylemi nedir?

Belirli bir gruba karşı nefret, düşmanlık veya aşağılama duygularını kışkırtan veya yayan her türlü ifade veya davranış nefret söylemi olarak kabul edilir. Örneğin, ırkçı, cinsiyetçi veya dini ayrımcılık içeren paylaşımlar nefret söylemi kapsamında değerlendirilebilir. 

Türk Ceza Kanunu‘nun (TCK) 216. maddesine göre, “Bir kimseyi, dinî, siyasî, felsefi inançları, ırkı, uyruğu, cinsiyeti, cinsel yönelimi veya engelliliği nedeniyle alenen aşağılayan kişi, bir yıldan üç yıla kadar hapis ve beşbin güne kadar adli para cezası ile cezalandırılır.”

2.  Sosyal Medyada Hakaret nedir?

Bir kişiye karşı onur, saygınlık ve şeref duygularını rencide edecek şekilde sözler söylemek veya davranışlarda bulunmak hakaret olarak kabul edilir. Örneğin, küfürlü veya aşağılayıcı sözler içeren paylaşımlar hakaret kapsamında değerlendirilebilir. 

TCK‘nın 125. maddesine göre, “Bir kimseye onur, saygınlık ve şeref duygularını rencide edecek sözler söyleyen veya fiillerde bulunan kişiye, üç aydan iki yıla kadar hapis veya beşbin güne kadar adli para cezası verilir.”

3. Tehdit nedir?

Bir kişiye karşı kanuna aykırı bir zarar verme tehdidinde bulunmak tehdit olarak kabul edilir. Örneğin, şiddet içeren veya ölüm tehdidi içeren paylaşımlar tehdit kapsamında değerlendirilebilir.

TCK’nın 283. maddesine göre, “Bir kimseyi kanuna aykırı bir zarar verme tehdidinde bulunan kişi, bir yıldan üç yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır.”

4. Bu tür paylaşımlara karşı ne yapabilirim?

Yasa dışı paylaşımlarla karşılaşırsanız, ekran görüntüsü alarak ve linkini kaydederek Cumhuriyet Savcılığına veya kolluk kuvvetlerine şikayette bulunabilirsiniz. Ayrıca, bu tür paylaşımları platformlara da bildirebilirsiniz. Yine bu suçu işleyen kişiye maddi ve manevi tazminat davası yöneltebilirsiniz.

5. Bu tür paylaşımlar için hangi cezalar veriliyor?

Nefret söylemi, hakaret ve tehdit suçlarının cezası, suçun işleniş şekline ve mağdurun durumuna göre değişiklik göstermektedir. Genellikle, para cezası ve/veya hapis cezası uygulanır.

6. Nefret söylemi ile ifade özgürlüğü arasındaki fark nedir?

Nefret söylemi, belirli bir gruba karşı nefret ve düşmanlık duygularını kışkırtan veya yayan her türlü ifade veya davranışı kapsar. İfade özgürlüğü ise, bir kişinin kendi fikirlerini ve görüşlerini özgürce ifade etme hakkıdır. Nefret söylemi, ifade özgürlüğü kapsamında korunmaz.

7. Sosyal Medyada Hakaret ile eleştiri arasındaki fark nedir?

Hakaret, bir kişiye karşı onur, saygınlık ve şeref duygularını rencide edecek şekilde sözler söylemek veya davranışlarda bulunmaktır. Eleştiri ise, bir kişinin veya bir şeyin kusurlarını veya hatalarını göstermek için yapılan yorumdur. Hakaret, eleştiriden farklı olarak, kişiye saldırmayı ve onu rencide etmeyi amaçlar.

8. Tehdit ile korkutma arasındaki fark nedir?

Tehdit, bir kişiye karşı kanuna aykırı bir zarar verme tehdidinde bulunmaktır. Korkutma ise, bir kişinin bir şeyden korkmasını sağlamak için yapılan bir eylemdir. Tehdit, korkutmadan farklı olarak, bir kişiye zarar verme niyetini açıkça ifade eder.

Ek Bilgiler:

• Yasa dışı paylaşımlarla mücadele için 5651 Sayılı İnternet Ortamında Yapılan Yayınların Düzenlenmesi ve Bu Yayınlar Yoluyla İşlenen Suçlarla Mücadele Edilmesi Hakkında Kanun ve Türk Ceza Kanunu’nda ilgili düzenlemeler yer almaktadır.

Yargıtay 4. Ceza Dairesi 2021/8765 E. 2023/21254 K. sayılı kararında “Sanığın; sosyal medya sitesinde yapılan bir paylaşımın altına katılana yönelik hakaret içerikli yorum yaptığından bahisle cezalandırılması talebi ile açılan kamu davasında Yerel Mahkemece; söz konusu siteye ait şifrenin, sanığın yanında çalışan, tanıklar tarafından da biliniyor olması ve kullanıldığının kabul edilmesi karşısında sanığın atılı suçu işlediğine dair şüphe oluştuğu ve oluşan şüphenin sanığın lehine değerlendirilmesinin gerekli olduğu kabul edilerek sanık hakkında beraat kararı verilmiştir.

Vicdani kanının oluştuğu duruşma sürecini yansıtan tutanaklar, belgeler ve gerekçe içeriğine göre yapılan incelemede; bozma sebepleri dışındaki temyiz istemleri ile vesair nedenler yerinde görülmemiştir.

Ancak; hakaret içerikli paylaşımın yapıldığı hesabın sanığa ait olduğu hususunda bir şüphenin bulunmaması ve sanığın şifresini başkalarına vermesinin hukuki sorumluluğunu ortadan kaldırmayacağı gözetilmeden mahkemece yerinde olmayan gerekçe ile sanık hakkında beraat kararı verilmesi hukuka aykırı görülmüştür.” şeklinde karar vererek sosyal medyada hakaret ve sair suçların işlenmesinde hesap şifresinin başkasına verilmesinin mahkumiyete engel olmayacağına hükmetmiştir.

Sosyal Medyadan Hakaret Suçunda Cezayı Artıran Haller
Hakaret suçunun;

• Kamu görevlisine karşı görevinden dolayı hakaret edilmesi halinde verilecek olan cezanın alt sınırı 1 yıldan az olamaz.
• Kişinin siyasi, sosyal veya felsefi düşünce ve kanaatlerini açıklamasından, değiştirmesinden, yaymaya çalışmasından, mensup olduğu dinin emir ve yasaklarına uymasından ve bu sebeple kutsal saydığı değerlerine hakaret edilmesi halinde verilecek olan cezanın alt sınırı 1 yıldan az olamaz.
  Ancak sosyal medya üzerinden işlenen hakaret suçları aleni olduğundan, hakaret suçunun cezası 1/6 oranında artırılır.

Sosyal Medyadan Hakaret Suçunda Cezayı Azaltan Yahut Kaldıran Haller

Kişiye yöneltilen fiilin ispat edilmesiyle birlikte hakaret suçundan bahsedilemez.
Örneğin sosyal medya üzerinden bir kişiye hırsız olduğuna dair bir isnatta bulundunuz. Daha sonra o hırsızlık suçundan o kişiye bir dava açılmışsa ve hırsızlık suçu işlediği kesinleşmişse hakaret suçu oluşmaz.

Bir kişi, kendisine karşı yapılmış haksız bir fiile yönelik olarak hakarette bulunmuşsa, cezasında indirim yapılır veya hiç ceza verilmez. Bu haksız fiilin suç olup olmaması önemli değildir.
Karşılıklı hakaret söz konusu olduğunda cezada indirim yapılır veya hiç ceza verilmez.

Sosyal medya suçları ile ilgili daha detaylı bilgi almak için Kayseri Avukatlarından randevu alınız.

Not: Bu blog yazısı sadece bilgilendirme amaçlıdır. Yasal bir sorunla karşılaşırsanız, bir avukata danışmanız tavsiye edilir.