İcra takibine konu borç nedeniyle uygulanan haciz işlemi, borçlunun malvarlığı üzerindeki tasarruf yetkisini doğrudan kısıtlayan ciddi bir hukuki yaptırımdır. Ancak bu haciz işlemleri belirli bir süreyle sınırlıdır. 2004 sayılı İcra ve İflas Kanunu’nun 106 ve 110. maddeleri uyarınca, haciz tarihinden itibaren belirlenen süre içerisinde satış talebinde bulunulmaması hâlinde haciz kendiliğinden kalkar.

30 Kasım 2021 tarihinde yürürlüğe giren 7343 sayılı Kanun ile birlikte, hacizli malların satışının istenebileceği azami süre tüm mal grupları için bir yıl olarak belirlenmiştir. Bu düzenleme, hem borçluların süresiz haciz baskısı altında tutulmalarını engellemek hem de alacaklıları takiplerini etkin biçimde sürdürmeye teşvik etmek amacıyla getirilmiştir. Haciz işleminin bu süre sonunda herhangi bir talep ve işleme gerek olmaksızın sona ermesi, uygulamada borçlular açısından önemli bir hak doğurur.

1. Satış Talep Süresi: Mevzuattaki Son Değişiklik

İİK m. 106’ya 7343 sayılı Kanun ile eklenen düzenleme uyarınca, haciz uygulanan tüm malvarlıkları için satış talebi süresi tek tip hâle getirilerek bir yıl olarak belirlenmiştir. Bu kapsamda:

• Taşınmazlar (ev, arsa, tarla, iş yeri vb.),
• Taşınırlar (araçlar, ev eşyası, makineler, ticari mallar),
• Banka hesapları,
• Üçüncü kişilerdeki hak ve alacaklar

için haciz tarihinden itibaren bir yıl içinde satış talep edilmediği takdirde, haciz kendiliğinden hükümsüz hâle gelir. Bu süre hak düşürücü nitelikte olup, icra müdürlüğü tarafından re’sen dikkate alınması gerekir.

Yalnızca satış avansı yatırılması bu sürenin uzamasına neden olmaz. Alacaklının ayrıca açık bir şekilde satış talebinde bulunmuş olması ve bunu her yıl yenilemesi gerekir. Süresi içinde bu işlemler yapılmadığı takdirde haciz, İİK m. 110 uyarınca düşer.

2. Haczin Düşmesi Sonucunda Hukuki Durum

Haciz düşmesine rağmen uygulamada tapu, trafik sicili veya banka kayıtlarında haciz kaydı görünmeye devam edebilir. Bu gibi durumlarda:

• Borçlu ya da hacizli malı devralan üçüncü kişi,
• Haczin kaldırılması için ilgili icra dairesine yazılı dilekçeyle başvurabilir,
• İcra müdürlüğü, dosya üzerinden yaptığı inceleme sonucunda satış talebinin bir yıl içinde yapılmadığını tespit ederse,
• Haczin kaldırılmasına ve ilgili sicile müzekkere yazılmasına karar verir.

Bu işlemler sonucunda taşınmazda tapu kaydı silinir, araçlarda trafik sicilinden haciz kaldırılır, bankalardaki blokeler çözülür.

3. Haciz Kaldırma Talebinde Bulunabilecek Kişiler

• Borçlu: Hacze konu malvarlığına sahip kişi olup, süresi geçen hacizler bakımından doğrudan başvuru hakkına sahiptir.
• Üçüncü Kişi: Hacizli malı haciz konulduktan sonra satın almış kişi, yeni malik sıfatıyla başvuru yapabilir. Özellikle ikinci el araç veya taşınmaz alımlarında bu durum sıklıkla görülür.
• Alacaklı: Alacağın haricen tahsil edildiği ya da takibin sona erdirildiği hâllerde, alacaklı da haczin kaldırılmasını talep edebilir. Ancak bu durumda tahsil harcı gündeme gelebilir.

4. Başvuru Süreci ve Dilekçe İçeriği

Başvuru yeri: Haczin konulduğu icra müdürlüğü

Dilekçede yer alması gerekenler:

• Takip dosyasının esas numarası,
• Taraf bilgileri (alacaklı ve borçlu),
• Haciz tarihi ve haczedilen malın türü,
• Satış talebinin yasal süresi içinde yapılmadığına dair bilgi,
• İİK m. 106 ve 110’a açık atıf,
• Haczin kaldırılması ve ilgili sicile yazı yazılması talebi.

Dilekçeye eklenecek belgeler:

• Kimlik fotokopisi,
• Tapu veya ruhsat fotokopisi,
• Vekâletname (avukat aracılığıyla başvuru yapılıyorsa),
• İcra dosyasına ait ödeme bilgileri (varsa).

5. Harç ve Masraf Durumu

Yargıtay kararları doğrultusunda, İİK m. 106-110 hükümlerine göre yapılan haciz kaldırma başvuruları borçlu ve üçüncü kişiler tarafından yapıldığında harçtan muaftır. Uygulamada:

• Yazışma masrafı adı altında yalnızca 200-500 TL civarında masraf alınabilir,
• Haciz fek müzekkeresinin gönderilmesi için PTT posta gideri de dosyaya yatırılabilir,
• Alacaklı tarafından yapılan haciz kaldırma başvurularında ise haricen tahsil karinesi doğabileceği için tahsil harcı doğması mümkündür.

Bu nedenle özellikle borçlu açısından başvurunun kendisi tarafından yapılması, mali yük doğmaması açısından daha avantajlıdır.

6. Red Hâlinde Şikâyet Hakkı

İcra müdürlüğü, süresi geçmiş bir haczin kaldırılmasına yönelik başvuruyu reddederse:

• Başvurucu, İcra Mahkemesi’ne 7 gün içinde şikâyet yoluna başvurabilir.
• Şikâyet dilekçesinde haciz tarihi, sürenin dolduğu ve satış talebinde bulunulmadığı belirtilmelidir.
• Mahkeme, yalnızca dosya üzerinden inceleme yapar ve satış süresinin geçip geçmediğini kontrol ederek karar verir.

7. Yargıtay Kararlarıyla Uygulama Rehberi

• Yargıtay 19. HD, 1995/7089 E., 1995/11415 K.: Taşınmaz üzerindeki haczin bir kez satış istenmesiyle süresiz devam edemeyeceği belirtilmiş, sürelerin yenilenmemesi hâlinde haczin düşeceği kabul edilmiştir.
• Yargıtay 12. HD, 2021/3823 E., 2023/5309 K.: Satış isteme süresinin haciz kararının verildiği tarihten itibaren başlaması gerektiği; süre dolduğunda haczin kendiliğinden kalkacağı ifade edilmiştir.
• Yargıtay 12. HD, 2014/25854 E., 2014/31293 K.: Borçlunun süresinde satış yapılmadığı gerekçesiyle haczin kaldırılması talebi harçtan muaftır.
• Yargıtay 12. HD, 2021/6541 E., 2021/7865 K.: Üçüncü kişinin haciz kaldırma talebi için harç alınamayacağı açıkça belirtilmiştir.

8. Sıkça Sorulan Sorular (SSS)
9. Haciz düştü deniyor ama hâlâ tapuda görünüyor, neden?
   Evet, haciz kanunen düşmüş olabilir ama ilgili sicillerde (tapu, trafik, banka) kaydın silinmesi için ayrıca icra müdürlüğüne dilekçe verilmesi gerekir.
10. Haciz kalktıktan sonra bankadaki para bana otomatik geçer mi?
    Hayır. Blokenin kaldırılması için icra müdürlüğünün bankaya yazı yazması gerekir. Bu yazı talep edilmeden bankalar parayı çözmez.
11. ‘Haczin kalkması’ demek, artık borcun da bittiği anlamına mı gelir?
    Hayır. Borç devam eder. Sadece o mallar üzerindeki haciz hükümsüz olur. Alacaklı isterse tekrar haciz koyabilir.
12. E-devlet’te haciz kalkmamış gibi duruyor. Bu bir sorun mu?
    İcra müdürlüğü haczin kaldırıldığını ilgili kuruma bildirmediği sürece e-devlet’te görünmeye devam eder. Müdürlükten yazı alınmalıdır.
13. Haciz düştüyse aracı satmamda engel var mı?
    Hukuken yok. Ama trafik tescil sisteminde hâlâ haciz kaydı varsa, noter aracı satışa kapatır. Kayıt silinmeden satış yapılamaz.
14. Hacizli evi aldım ama eski borçtan dolayı sıkıntı yaşar mıyım?
    Haciz düşmüşse sıkıntı yok. Ama eski haciz kaydı silinmediyse, alıcı olarak sizin de haczin kaldırılması için başvurabilirsiniz.
15. “Haciz düşmüş” dediler ama yazı almadan tapuya gittim, işlemi yapmadılar. Neden?
    Çünkü tapuya gidecek resmi yazı hâlâ icra müdürlüğünden gönderilmemiştir. Haczin kaldırılması için fek müzekkeresi şarttır.
16. Avukatla değil de kendim başvursam süreç uzar mı?
    İyi yazılmış bir dilekçeyle süreci kendiniz de yönetebilirsiniz. Ancak özellikle zaman baskısı varsa Kayseri’de yerel uygulamayı bilen bir avukatla ilerlemek daha güvenlidir.
17. Haciz kalktı ama yeniden haciz koyabilirler mi?
    Evet, alacak tahsil edilmemişse aynı mal üzerine yeniden haciz konulabilir. Ama bu yeni bir haciz olur; eskisiyle aynı değildir.
18. Dosyada hem satış avansı yatırılmış hem de talep yapılmış, bu durumda ne olur?
    Satış talebi ve avans bir arada sunulmuşsa, süre içinde ise haciz devam eder. Ama sadece avans varsa, satış istenmemişse haciz düşer.

İcra ve İflas Kanunu m. 106-110 kapsamında, haciz uygulamasının süreyle sınırlı olması borçlu lehine önemli bir güvencedir. Süresi içinde gerekli satış talebi yapılmadığında haciz, kanun gereği düşer. Bu hakka dayalı olarak, borçlu veya malın yeni sahibi icra dairesine başvurarak haczin kaldırılmasını sağlayabilir.

2025 yılı itibarıyla güncel mevzuat uyarınca, tüm haciz türleri için satış süresi bir yıldır. Hacizli malların serbest kalması, ancak usulüne uygun ve zamanında yapılan başvurularla mümkündür. Bu nedenle özellikle hacizli araç, taşınmaz ya da banka hesaplarında, uzman bir Kayseri icra avukatı ile işbirliği yapmak; hem sürecin hızlandırılması hem de hak kayıplarının önlenmesi bakımından önemlidir.

Unutulmamalıdır ki, zamanında yapılan doğru bir başvuru; borçluyu haksız yere devam eden haciz baskısından kurtarabilir ve ekonomik hareket alanını yeniden açabilir.