+905442165929
avrumeysakarci@gmail.com
Avukata Sor
Avukat Rümeysa Karcı

Saklı Pay Nedir? – Türk Miras Hukukunda Saklı Payın Kapsamı, Oranları ve Tenkis Davası

saklı pay nedir, saklı pay oranları, saklı pay miras, saklı paylı mirasçılar, tenkis davası, tenkis davası nedir, mirasta saklı pay, mirasta saklı pay oranları, saklı pay nasıl hesaplanır, saklı pay hesaplama, saklı pay kimlere aittir, saklı payı ihlal, saklı paydan feragat, saklı payın kaldırılması, mirasbırakanın tasarruf özgürlüğü, mirasta zorunlu pay, saklı payın mirastaki yeri, saklı payın hukuki niteliği, miras hukuku saklı pay, Türk Medeni Kanunu saklı pay, TMK 505, TMK 506, TMK 560, TMK 571, miras davaları, mirasta tasarruf oranı, mirasta feragat sözleşmesi, miras planlaması saklı pay, mirasta bağış ve saklı pay, mirasta vasiyetname ve saklı pay, mirasta miras sözleşmesi, mirasta bağışın iptali, saklı paylı mirasçıların hakları, miras davalarında süreler, saklı pay ve mirasın reddi, saklı payda zamanaşımı, mirasbırakanın saklı payı azaltması, saklı pay ve mal kaçırma, mirasta tapu iptal ve tescil, mirasta muris muvazaası, mirasta iptal davası, saklı pay ve bağış, saklı payın korunması, saklı pay nasıl korunur, saklı pay ve tapu devri, miras davası avukatı, miras davaları ne kadar sürer, miras davalarında yetkili mahkeme, saklı pay davası, saklı pay dava süresi, saklı pay davası masrafları, saklı payda ispat yükü, saklı payda bilirkişi raporu, miras davalarında tanık, saklı pay ve banka hesapları, saklı pay ve şirket hisseleri, miras davası nasıl açılır, miras davası dilekçe örneği, saklı pay davası dilekçe örneği, tenkis davası dilekçe örneği, mirasta zamanaşımı süresi, saklı pay davasında yetki, mirasta alacak hakkı, miras paylaşımı, miras paylaşımı davası, miras paylaşımı nasıl yapılır, miras paylaşımı anlaşmazlık, miras paylaşımı avukatı, saklı payın hesaplanması örnek, saklı pay hesaplama tablosu, saklı pay nasıl belirlenir, mirasın tasfiyesi, mirasta iptal davası süresi, miras paylaşımında anlaşmazlık, mirasta hissedar hakları, miras davaları 2025, miras hukuku 2025, saklı pay davaları 2025, tenkis davaları 2025, miras paylaşımı ve saklı pay, miras davalarında güncel durum, miras hukuku güncel, miras hukuku terimleri, miras hukuku avukatları, miras davaları örnekleri, miras davaları sonuçları, miras hukuku makale, miras hukuku blog yazısı, mirasta saklı pay ve güncel uygulama, miras hukuku kanun maddeleri, saklı pay nedir 2025, mirasta saklı pay 2025, miras paylaşımı 2025, miras davaları güncel 2025, miras hukuku makaleleri 2025, tenkis davası 2025, saklı pay avukat, miras avukat, miras hukuku uzmanı, miras hukuku danışmanlığı.

1. Giriş

Türk miras hukuku, bir kişinin ölümünden sonra malvarlığının kime, ne oranda geçeceğini düzenleyen kurallar bütünüdür. Bu kurallar, hem mirasbırakanın iradesini hem de mirasçıların haklarını dikkate alır.
Bu dengede en kritik konulardan biri saklı pay kavramıdır.

Saklı pay, mirasbırakanın mutlak şekilde tasarruf edemeyeceği, kanunla korunmuş bir miras payıdır.
Yani mirasbırakan, tüm malvarlığını istediği kişilere bırakma özgürlüğüne sahip olsa da, kanunun belirlediği yakın mirasçılar için belirli oranlarda pay ayırmak zorundadır.

2. Saklı Payın Tanımı (TMK m. 505)

Türk Medeni Kanunu m. 505’e göre:

“Mirasbırakan, saklı paylı mirasçıların saklı payları dışında kalan kısmı üzerinde dilediği gibi tasarruf edebilir.”

Bu maddeye göre saklı pay, kanunun koruma altına aldığı yasal mirasçının, mirasbırakanın iradesiyle ortadan kaldırılamayan, belirli oranlardaki miras hakkıdır.

3. Saklı Payın Hukuki Niteliği

  • Miras hakkının sınırlandırılamayan kısmıdır.

  • Kamu düzenine ilişkin bir düzenlemedir; dolayısıyla saklı paya ilişkin hükümlerden sözleşme ile vazgeçmek ancak kanunda belirtilen usulle mümkündür.

  • Saklı pay, kanunen belirlenmiş oranlarla sınırlıdır; mirasbırakanın kendi iradesiyle artırılması veya azaltılması mümkün değildir.

4. Saklı Payın Amacı

Saklı pay kurumu, şu temel amaçlarla düzenlenmiştir:

  1. Aile bireylerinin ekonomik güvenliğini sağlamak
    Mirasbırakanın keyfi olarak yakınlarını mirastan mahrum bırakmasının önüne geçilir.

  2. Aile bağlarını korumak
    Miras hukuku, toplumsal ve ailevi değerleri koruma amacını güder.

  3. Mirasçılar arasında adalet sağlamak
    Saklı pay, özellikle çocuklar, anne-baba ve sağ kalan eşin ekonomik olarak korunmasına hizmet eder.

5. Saklı Paylı Mirasçılar (TMK m. 505/2)

Kanuna göre saklı pay hakkına sahip olan mirasçılar şunlardır:

  • Altsoy: Çocuklar, torunlar ve onların altsoyu

  • Ana ve baba: Üstsoy mirasçıları

  • Sağ kalan eş: Evlilik devam ettiği sürece eşin miras hakkı saklı payla korunur.

📌 Kardeşler ve daha uzak akrabalar saklı paylı mirasçı değildir.
Bu nedenle mirasbırakan, kardeşini vasiyetname ile tamamen mirastan çıkarabilir.

6. Saklı Pay Oranları (TMK m. 506)

Kanun, saklı pay oranlarını kesin olarak belirlemiştir:

Mirasçı Grubu Saklı Pay Oranı
Altsoy (çocuklar, torunlar) Yasal miras payının yarısı
Ana ve baba Yasal miras payının dörtte biri
Sağ kalan eş (altsoy veya ana-baba ile birlikte mirasçıysa) Yasal miras payının tamamı
Sağ kalan eş (diğer hallerde) Yasal miras payının yarısı

📌 Önemli Not: Saklı pay, yasal miras payı üzerinden hesaplanır. Önce yasal miras payı belirlenir, ardından kanundaki saklı pay oranı uygulanır.

7. Saklı Payın Hesaplanması

Saklı pay hesaplanırken şu adımlar izlenir:

  1. Mirasbırakanın terekesi belirlenir.
    (Malvarlığı, alacaklar, borçlar)

  2. Yasal miras payları tespit edilir.
    (TMK m. 495 ve devamı)

  3. Her mirasçı için kanundaki saklı pay oranı uygulanır.

Örnek:

  • Mirasbırakan: 1 eş ve 2 çocuk

  • Tereke değeri: 1.200.000 TL

  • Yasal miras payları:

    • Eş: 1/4 → 300.000 TL

    • Her çocuk: 3/8 → 450.000 TL

  • Saklı pay oranları:

    • Eş: Tamamı → 300.000 TL

    • Her çocuk: Yarısı → 225.000 TL

Bu durumda, mirasbırakan vasiyetname ile tüm malını başkasına bıraksa bile, eşe 300.000 TL, her bir çocuğa ise 225.000 TL bırakmak zorundadır.

8. Saklı Payın İhlali

Mirasbırakan;

  • Vasiyetname ile,

  • Bağışlama yoluyla,

  • Miras sözleşmesi ile

malvarlığının tamamını başkasına bırakabilir.
Ancak bu işlemler, saklı paylı mirasçıların hakkını zedeliyorsa, saklı pay sahibi tenkis davası açabilir.

9. Tenkis Davası (TMK m. 560 – 571)

9.1. Tanım

Tenkis davası, saklı paya tecavüz eden tasarrufların, saklı pay oranına indirilmesini sağlayan davadır.
Amaç, saklı paylı mirasçının yasal hakkının korunmasıdır.

9.2. Kimler Açabilir?

  • Saklı pay sahibi mirasçılar

  • Onların mirasçıları

9.3. Kime Karşı Açılır?

  • Saklı payı ihlal eden vasiyet alacaklısına,

  • Bağıştan yararlanan kişiye,

  • Miras sözleşmesindeki karşı tarafa.

9.4. Süreler (TMK m. 571)

  • Göreli süre: Saklı paya tecavüzü öğrendiği tarihten itibaren 1 yıl

  • Mutlak süre: Her hâlükârda 10 yıl

9.5. Dava Şartları

  • Saklı paylı mirasçı olmak

  • Saklı payın ihlal edilmiş olması

  • Dava süresi içinde başvurulmuş olması

10. Mirasçılıktan Çıkarma ve Saklı Payın Kaldırılması (TMK m. 510)

Bazı durumlarda saklı pay tamamen kaldırılabilir. Bu işleme mirasçılıktan çıkarma denir.
Sebep olabilecek durumlar:

  1. Mirasçı, mirasbırakana veya yakınlarına karşı ağır bir suç işlemişse

  2. Mirasçı, mirasbırakana veya ailesine karşı aile hukukundan doğan yükümlülüklerini ağır şekilde ihlal etmişse

Bu işlem mutlaka vasiyetname ile yapılmalı ve sebep açıkça belirtilmelidir.

11. Saklı Payın Miras Planlamasındaki Önemi

  • Miras planlaması yapılırken saklı pay dikkate alınmazsa, ileride tenkis davalarıyla yapılan tasarruflar iptal edilebilir veya azaltılabilir.

  • Özellikle gayrimenkul devri, şirket hissesi devri, yüksek miktarda bağış gibi işlemlerden önce miras hukuku konusunda uzman bir avukata danışılmalıdır.

12. Sonuç

Saklı pay, mirasbırakanın iradesi ile mirasçıların korunması arasında denge kuran, kamu düzenine ilişkin bir kurumdur.
Mirasbırakanın yaptığı tasarruflar, saklı pay hükümlerine aykırı olursa, saklı pay sahibi mirasçılar tenkis davası açarak haklarını alabilir.
Bu nedenle hem mirasbırakanın hem de mirasçıların haklarını korumak için saklı pay düzenlemesini bilmek büyük önem taşır.

Sık Sorulan Sorular (SSS)

1. Saklı payı olmayan mirasçılar kimlerdir?
Kardeşler, amca, hala, dayı, teyze gibi uzak akrabalar saklı pay hakkına sahip değildir.

2. Saklı paydan feragat edilebilir mi?
Evet. Noter huzurunda yapılacak miras sözleşmesi ile feragat mümkündür (TMK m. 528).

3. Tenkis davası nedir?
Saklı paya tecavüz eden tasarrufların kanuni orana indirilmesini sağlayan davadır.

4. Tenkis davası kime karşı açılır?
Tasarruftan yararlanan vasiyet alacaklısına, bağıştan yararlanan kişiye veya miras sözleşmesinin tarafına karşı açılır.

5. Tenkis davasında süre ne kadardır?
Öğrenmeden itibaren 1 yıl, her hâlükârda 10 yıldır.

6. Saklı pay kaldırılabilir mi?
Sadece mirasçılıktan çıkarma sebeplerinin varlığı hâlinde, vasiyetname ile kaldırılabilir.

Önceki yazı
Sosyal Medya Paylaşımları Boşanma Sebebi Olabilir mi?